Matematik formüllerini dokunarak öğrenmek mümkün

Eskişehir Teknik Üniversitesi Fen Fakültesi binasında bulunan ve 2011 yılından bu yana hizmet veren Matematik Noktası, formülleri elle tutulan, gözle görülen modellerle ispatlamak amacıyla ziyaretçilerini ağırlıyor. Matematiği sevdirmek, anlaşılmasını kolaylaştırmak ve matematiğin tarihî gelişimi hakkında bilgi vermek için çok sayıda materyal barındıran nokta, öğrencilerin oldukça ilgisini çekiyor. Başta Osmanlı olmak üzere geçmiş dönemlerde matematiğe yön veren kitapları, mekanik hesap makineleri, rubu tahtası gibi geçmişten günümüze kullanılan matematiksel nesneler ziyaretçiler müze niteliğindeki sergi salonunda formüllerin mantıklarını daha net bir şekilde kavrıyor.

“7 arkadaş olarak 2011 yılında açtık”

Dönemin Fen Fakültesi öğretim üyeleri Nevin Mahir, Nezahat Çetin, Bünyamin Demir, Taner Büyükköroğlu, Serkan Ali Düzce ve Ali Deniz ile birlikte noktanın altyapı projesini oluşturan Mehmet Üreyen, Matematik Noktası hakkında bilgi verdi. Noktanın matematiği daha akılda kalıcı ve kolay bir şekilde öğrettiğini belirten Üreyen, “Burası Matematik Noktası, Anadolu Üniversitesi bölünmeden önce Anadolu Üniversitesi’nde bir altyapı projesi olarak oluşturduk. Anadolu Üniversitesi bölünüp de fen fakültesi Eskişehir Teknik Üniversitesi’ne devredilince burası artık Eskişehir Teknik Üniversitesi Fen Fakültesi Matematik Noktası olarak geçiyor. Biz bu salonu bölümdeki 7 arkadaş olarak 2011 yılında açtık. Öğrencileri test sınavlarından, test sorularından, onların baskısından kurtarmak maksadıyla ‘Acaba matematiği modellerle anlatarak, öğrencilere sevdirebilir miyiz?’ diye başladık” dedi.

“Burada 300-400 parça vardır”

Noktanın zengin materyal içeriğinden de bahseden Mehmet Üreyen şöyle devam etti:“Değişik modelleri yaptırdık, daha sonra hazır ulaşmışken, matematik tarihimizle ilgili özellikle Osmanlı’da kullanılan ulaşabildiğimiz matematik kitaplarının orijinallerini topladık. İslam Medeniyeti döneminde yazılmış Türk matematikçiler var. Onların yazma kitaplarının orijinaline ulaşmak ve almak mümkün değil, onların tıpkıbasımları aldık. Mesela Harezmi’nin meşhur Cebir kitabı vardır. Dünyada cebir konusunda yazılan ilk kitaptır. Mesela o kitabın tıpkıbasımı var, onun İngilizce çevirisi ve 1100’lü yıllarda Latinceye çevrilmiş hali burada var. Osmanlı’da kullanılan Gıyâsüddîn Cemşîd ya da diğer adıyla el-Kâşî‘nin yazdığı Miftah al-Hisab Osmanlı’da uzun yıllar okutulmuş bir kitap. Yani böyle çok sayıda kitaplarımız var. Onun dışında tabii eski hesap makinalarımız var ama bir de bizim esas öğrenciler için ispat masamız var. Bu ispat masasında öğrencilerin kağıt kalemle ya da tahta tebeşirle yaptıkları ispatları biz burada modellerle yapıyoruz. Bu modellerle yaptığımız zaman çocuk daha iyi anlıyor, daha iyi kavrayabiliyor. En azından şunu da taşıyabiliyorsunuz, neden böyle, niçin böyle? Matematikte en önemli şey bir ispatıdır ikincisi de neden ve sorusunu sorabilmektir. Bugün çocuklarımız hep test sınavı çözdüğü için neden ve niçin sorusunu pek sormadan doğru cevabı bulmaya çalışıyor. Hâlbuki matematik o değil, matematik test sorusu da değil. Matematiğin özü ispatıdır. ‘Neden böyledir? Niçin böyledir?’ soruyu sormak, düşünmek ve doğruyu bulmaktır. Mesela şu duvar kağıdı grupları dediğimiz o panoları görüyorsunuz, yukarıda renkli. Bunlar aslında süs amaçlı değil, onlar matematiksel nesneler. Bu kaplama 17 türlü yapılabiliyor, 18 yapılamıyor. Şimdi bu 17 motif bir arada bildiğimiz kadarıyla dünyada bir tek İspanya El Hamra Sarayı’nda var, bir de burada var, biz yaptırdık. Matematik Noktası’nda 300-400 parça vardır, oturup saymadım ama yani onu da nereden biliyorum, öbür salonda saymıştım. Öbür salonla burası aşağı yukarı yakın birbirine belki burada daha fazla bile olabilir. Türkiye’nin çok değişik illerinden okullar buraya ziyarete geliyor ama mesela Samsun ben hatırlıyorum Denizli, Kütahya, Adapazarı, İstanbul, Ankara ve benzeri çok değişik illerden ve liseler geldi. Burayı ziyarete gelen lise öğrencisi 10 binin üzerindedir, belki daha fazladır. Beğenmedim diyen hiç olmuyor. Yani sadece söyledikleri, ‘çok güzel, çok şey öğrendik’ diyen çok oldu. İnanamazsınız, çok değişik sorular soranlar oluyor. Hatta en çok şaşırtan kim oluyor biliyor musunuz? İlkokul 3’üncü sınıflar. En güzel soruyu ilkokul 3’üncü sınıflar soruyor. Burada gerçekten yararlanan çok öğrenci oluyor.”

“Formülleri daha somut bir şekilde görmemi sağladı”

Matematik Noktası’nı sınavları öncesi ziyaret eden Eskişehir Teknik Üniversitesi Fen Fakültesi Matematik Bölümü 2’nci sınıf öğrencisi Sıla Kazmacı ise, “Daha önceden kâğıt üzerinde gördüğümüz matematiksel formülleri daha somut bir şekilde görmemi sağladı. Matematiğin tarihini de öğrenmiş oldum. Çok anlamadım biraz zor geldi ama çoğu şeyi daha net görmemi sağladı. Daha öncesinde anlamadığım birçok formülü gözümle gördüğüm için daha net kafamda oturdu, unutacağımı da düşünmüyorum. Daha öncesinde de gelmiştik, fırsat bulduğumuz her an geliyoruz. Hocalarımızla denk gelirsek soru sorabiliyoruz ve burada bilgi alıyoruz. Sadece matematik okuyanlar için değil, matematiğe merak duyanlar, hatta matematikten uzak olan insanlar için de burayı gezip görmelerini tavsiye ederim. Matematiği onlar için daha eğlenceli kılar” ifadelerini kullandı. İHA