Yörüklerin Hayat Yolculuğu; Yağcıbedir Halısı

Yörükler hiç şüphesiz bu coğrafyanın mihenk taşlarıdır. Onların bu unvanı almaları kolay olmamıştır. Güzellikler, Savaşlar, zorluklar ve Anadolu’nun hafızası vardır heybelerinde.. İşte onların birleşimini soracak olursanız bana "Yağcıbedir Halısı" derim...

Kilimler Anadolu insanında aslında bir dışavurum olarak karşımıza çıkar. Anadolu insanı hüznünü, hasretini, sevdasını ve söylemek istediklerini bir kitap edasıyla Halıya ilmek ilmek dokumuştur. Anadolu'da Halı ve kilimlerinin aynı hikayelere dayayan hasretin, sevdanın ve nice duyguların ilmek ilmek dokunduğu; Sındırgı Yörüklerinin el emeği göz nuru Yağcıbedir Halıları da işte bu geçmişe dayanır.

Balıkesir'in 'Doğal Şehir' olarak adlandırılan Sındırgı İlçesinin Yağcıbedir Yörüklerinden ismini almış olduğu Yağcıbedir Halısının tarihi Türklerin islamiyeti kabul etmesinden öncesinde başlar. Çoğunlukla göçebe yaşam hatta 1800’lü yıllardan önce tamamen konar göçer bir sistemi benzeyen Yörüklerin yanında hep Halıları vardır. Selçuklu devletiyle başlayan kurumsallaşma süreci ardından Osmanlı Devleti ile devam etmiştir. Osmanlı Devleti Yörük halkını kontrol altına almak için yerleşik hayata geçmeye zorlayınca Yörüklerin sayısı git gide azaldı. Tabi bununla birlikte Halı dokumacılığında da ciddi kayıplar yaşandı. Binlerce yılın getirdiği Yörüklerin el emeği ürünler olan halılarda motiflerde bile farklılar yaşandı.

Bu azalma sonrasın da üreten fakat ürettiğinin karşılığını alamayan Yörükler, yerleşik hayata geçmek zorunda kaldı. Türkiye’nin dört bir yanında yerleşik hayata geçen Yörükler Sındırgı ve Bergama çevresine yerleşti.

Bugün örf, adetlerine bağlı kalan Yörükler, Sındırgı ve çevresinde hayatlarını sürdürüyor.
Sındırgı ve köylerinde yer alan halı dokuma tezgahları ilk günkü gibi özel ürünleri çıkarmaya devam ediyor.  Halılar Yağcıbedir Yörükleri tarafından Eşmedere, Akçakısrak, Çakıllı, Karakaya, Alakır ve Eğridere gibi köylerde orijinal motiflere bağlı kalınarak dokunuyor. Bir yandan halısını dokurken bir yandan da içinden yaşadığı hislerini ortaya koyar ve türküsünü söyler, manisini yakarmış.

"Halı dokurum halı da bitmiyor zalim halı
Halı dokurum halı bitmiyor gavur halı
Halı gurusu çıkalı kızların benzi sarı...
Halı dokuyan yarim çift at ilmeklerini
İstanbul'a gidiyom dile dileklerini...
Güzel halı çözmüşsün kara çam ağacına
Baban seni vermiyor yedi sene kocaya..."

Koyunlardan alınan yünlerin iplik haline getirilmesi ve doğal boyalarla renk verilmesi ilmekle, desenlerin oluşturulması ile Yağcıbedir kültürü yaşatılır.Bu Yağcıbedir Kültürü asırlardır geleneksel hale gelen Sındırgı Festivallerine de taşınır.  Bu sene felaket olarak adlandırdığımız Kahramanmaraş depreminden dolayı Balıkesir ili ve çevresinde iptal edilen birçok festival gibi Sındırgı festivali de iptal edildi.

Önceden Sındırgı'da Cumhuriyet Meydanına taşınan Yağcıbedir Halıları sergisi düzenlenmeyince ilgiyle takip eden halk bu durumdan şikayet eder oldu. Deprem bölgesine maddi manevi destek yaparken yılda bir kez yapıldığı için hevesle beklediği festivale, konserlere ayrılan bütçenin de elde kalmaması Sındırgı halkının kazancını daha da zor duruma soktu.